Sarmatyzm to barokowa formacja kulturowa dominująca w Rzeczypospolitej od
końca XVI do drugiej połowy XVIII wieku. Prawdopodobnie polscy
sarmaci wywądzą się ze starożytnego ludu zamieszkująceo
początkowo pomiędzy Dolną Wołgą, a Dnieprem. O mitycznej
zbieżności pomiędzy sarmacką symboliką, i polskimi znakami
heraldycznymi. Sarmaci nie stanowili jednolitego ludu, języki
poszczególnych plemion ulegały zróżnicowaniu. Po Sarmatach
szlachta miała odziedziczyć umiłowanie wolności, gościnność,
dobroduszność, męstwo oraz odwagę. Sarmatyzm odegrał ważną
rolę w barokowej literaturze polskiej i miał ogromny wpływ na
kształtowanie umysłowości, obyczajowości i ideologii polskiej
szlachty. Sarmatyzm był oryginalnym połączeniem kultur Wschodu i
Zachodu, łączył w sobie tradycje. Jeśli chodzi o mysl polityczną
Sarmatów należy powiedzieć, że jej nierozłączną częścią
były praworządność, samorządność, wybieranie urzędników, w
tym króla, który był mianowany dożywotnim prezydentem. Uważano,
że ustrój Rzeczypospolitej jest jednym z najlepszy na świecie.
Szlachta polska wyobrażała sobie, że starożytni Sarmaci byli
ludem równych sobie mężów, stąd właśnie narodziła się
potrzeba pielęgnowania przywilejów szlacheckich oraz zasada
nadrzędności szlachty w społeczeństwie. Złota wolność
szlachecka obejmowała przywileje nietykalności osobistej, wolności
podatkowej, równości, nadrzędnej roli sejmu i wolnej elekcji za
podstawowych instytucji państwa. Podstawą kraju były Artykuły
henrykowskie czyli prawa kardynalne, liberum veto i pacta conventa.
Naruszenie tychy praw było jedną z największych zbrodni w
państwie. Sarmatów cechowało umiłowanie wolności i przywiązanie
do tradycji. Łączyło się to ze zdecydowaną niechęcią do
wszelkich zmian ustrojowych. Szlachta żyła w przekonaniu o
wyższości swojego stanu i polskich praw. Z wielką niechęcią
odnosiła się do wszystkiego co obce. Spowodowało to wzrost
niechęci, szczególnie religijnej. Na co dzień szlachta wiodła
życie przyjemne i beztroskie. Hucznie obchodzono święta rodzinne i
kościelne. Do najważniejszych rozrywek należały uczty, polowania
i bale, na które zapraszano wielu sąsiadów. Ponieważ Sarmatę
cechowała gościnność i hojność, nie skąpiono jadła oraz
różnego rodzaju napitków. Pijaństwo było powszechne, a wraz z
nim skłonność sarmackiej szlachty do zaczepek, awantur i bijatyk.
Sarmata to przekonany o swej wartości zawadiacki i pewny siebie
szlachcic. Gdy brakowało mu argumentów w dyskusji chętnie sięgał
po szablę. Idealny sarmata charakteryzował się następującymi
cechami: dumą narodową, wystawną gościnnością, męstwem,
odwagą, kultem przodków, religijnością, zamiłowaniem do dobrej
kuchni oraz przepychu, wiernością tradycji oraz kultem wolności i
demokracji. Sarmaci to nasi przodkowie z który może w pewnych
sytuacjach powinniśmy brać przykład, a z innych uczyć się jak
postąpić lepiej.
